Belgen: wat zijn dat voor wezens?

Een week of wat geleden kwam een studenten naar me na de les intercultural communication. Ze had in de plaatselijke pers een artikeltje gevonden over het beeld van de Belgen in het buitenland. Vermakelijke en leerrijke lectuur:

Zelf heeft u het misschien niet in de gaten, maar voor buitenlanders bestaat er wel degelijk zoiets als “de Belg”, een eigen-aardig wezen met heel typische en herkenbare eigenschappen. Rondneuzend op het internet vonden we een aantal opmerkelijke pogingen om onze nationale aard te doorgronden. Aan de lezer om ze te noteren of er het zijne van te denken. Zo zijn wij, volgens onze noorderburen bijvoorbeeld, niet erg begaan met normen en waarden. België is van nature een land waar men zich niet snel druk maakt, vinden ze.

Niet voor niets is hier het “je-m’en-foutisme” uitgevonden, de ik-trek-het-me-niet-aan-mentaliteit. Vandaar dat de Belg iedereen tot op zekere hoogte zijn gang laat gaan. De zaak-Dutroux wordt gezien als een voorbeeld van de normloosheid. Politie, justitie, andere overheidsinstanties en burgers keken naar elkaar en lieten Dutroux door de steeds verder gapende mazen der wet glippen. Wat de Vlamingen betreft, wordt één en ander in verband gebracht met het feit dat ze zich al meer dan tweehonderd jaar bezet voelen door achtereenvolgens Oostenrijkers, Hollanders, Franstaligen en Duitsers. De Vlaming leerde daardoor op zichzelf terug te vallen, maar tegelijkertijd de verantwoordelijkheid af te schuiven. Het is dus geen totale onverschilligheid, maar eerder de neiging om de dingen af te wachten. Intussen zorgt de Belg er wel voor dat niets of niemand hem iets kan verwijten. Want uit de toon vallen is het laatste wat hij wil. Overigens staan Belgen in Nederland bekend als vriendelijk en correct in de omgang, al zullen ze zelden op eigen initiatief iemand aanspreken.

Duitser en Fransen onthouden vooral dat Belgen enerzijds opvallend pro-Europees gezind zijn, maar dat ze ook een zekere vijandigheid vertonen tegenover vreemdelingen, getuige het succes van extreem-rechts in de verkiezingen van de jongste jaren.

De Britten menen dan weer te weten dat het uiterlijk vertoon belangrijk is voor Belgen: vaak zie je ze het voetpad schuren voor hun woning, en zelfs de straat schoonvegen. Properheid is een zaak van nationale trots. Belgen zijn erg fier op
hun huis. Een verwilderde haag of een rommelige tuin is een schande voor de familie en een belediging voor de buren.

Volgens de Amerikanen tenslotte zijn Belgen erg gesteld op alles wat praktisch en betrouwbaar is. Ze verwachten beleefd gedrag, want daarmee kom je vooruit in de wereld. Ze willen op bijna naïeve wijze goede burgers zijn: vandalisme, sluikstorten of opzettelijk asociaal gedrag worden verafschuwd. Een goede Belgische vrouw gaat uit werken, maar weet ook een huishouden te runnen. Ze kent de juiste temperatuur voor het bier, ze kan een biefstuk op perfecte wijze bakken en winkelt efficiënt in het warenhuis. De Belgische man heeft een job, drinkt het bier, eet de biefstuk en spendeert zijn weekend vol trots aan het verversen van de olie van zijn wagen…