Wolfgang Hilbig is niet meer

In Berlijn is gisteren Wolfgang Hilbig gestorven. Het zal de meeste lezers van deze blog wellicht ontgaan zijn, maar zelfs VRT-Teletekst vond het de moeite waard om er een pagina aan te wijden.

Hilbig is wellicht één van de belangrijkste nachwendische, dus hedendaagse, (Oost-)Duitse auteurs. Net na de val van muur en de Wiedervereinigung had je in de voormalige DDR een hele batterij schrijvers die dan al (we schrijven begin van de jaren 90) uitgebreid met het communistische verleden probeerden af te rekenen - of toch op zijn minst om dat verleden een plaats te geven. Naast de Bruyn, Maron, Heym en Christa Wolf was de stem van Hilbig een zeer opvallende. Vooral zijn tweede roman, Ich (1993 - in het Nederlands vertaald als Ik), ademt de geladen sfeer uit van de nadagen van het Duitse communistische systeem. Niet alleen de inhoud van de roman (en de vele knipogen naar het geraffineerde Stasi-systeem), ook de barokke taal draagt bij tot het feit dat de roman met vele prijzen werd beloond.

Ik heb Hilbig ontmoet tijdens een auteurslezing op de Antwerpse Boekenbeurs. Het moet in 1994 of 1995 geweest zijn. Ik herinner me vooral nog twee dingen van het (korte) gesprek dat ik toen met hem had:

1. Hilbig sprak niet zoals hij schreef. Waar hij in zijn proza een zeer verzorgde, uitgepuurde stijl hanteert, sprak hij bijwijlen onverstaanbaar - zelfs voor de Duitstaligen in het publiek, zo vertelden ze mij achteraf.
2. Voor de petite histoire: de man verhuisde om de 2, 3 jaar. Of dat de laatste tien jaar nog zo was, weet ik niet. Zelf zei hij daarover dat het bijna een "verhuismanie" was.

In elk geval verliest de Duitse literatuursien met Wolfgang Hilbig een zeer kleurrijk en gevierd figuur. In 2002 won hij nog de Georg-Büchner-Preis, de belangrijkste literaire onderscheiding in de Duitstalige wereld. Wolfgang Hilbig werd net geen 66. Hij overleed aan de gevolgen van kanker.